Gemeentes gesterkt tegen georganiseerde criminaliteit: deel 2!

De wet van 15 januari 2024 geeft lokale overheden de bevoegdheid om maatregelen te nemen tegen ondermijnende criminaliteit. Zo kunnen ze integriteitsonderzoeken uitvoeren naar openbare instellingen in bepaalde economische sectoren.

In het kort  
Op 7 februari 2024 werd de wet van 15 januari 2024 met betrekking tot de bestuurlijke aanpak op gemeentelijk niveau in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Naast een gerechtelijke aanpak maakt de wet het mogelijk om vanaf heden ook administratief in te grijpen. De lokale overheden kunnen preventieve, proactieve en reactieve maatregelen nemen en op deze manier voorkomen dat criminele organisaties zich vestigen in allerhande economische sectoren en activiteiten.
Het vorige artikel over deze wet en de belangrijkste punten worden ter referentie opgenomen.

Het integriteitsonderzoek  
De nieuwe wet biedt een aantal belangrijke handvaten voor de lokale besturen. De gemeente krijgt namelijk de mogelijkheid om een politiebesluit op te stellen die de sectoren en economische activiteiten, evenals het geografische gebied (het gehele gemeentelijke grondgebied of een deel ervan) aangeeft waarop zij integriteitsonderzoeken zullen uitvoeren. Het spreekt voor zich dat er steeds dient gestaafd te worden waarom een bepaalde sector of grondgebied wordt opgenomen. Dit zal deel uitmaken van een voorafgaandelijke analyse op gemeentelijk niveau.
Het is aan elke gemeente om te bepalen of een dergelijke besluit zinvol is. In positief geval moet er onderzoek gevoerd worden naar de vestiging of exploitatie van alle openbare instellingen die behoren tot die bepaalde sector en economische activiteit. Dit kan een aanzienlijke werklast met zich meebrengen.
De wet van 15 januari 2024 biedt aldus de mogelijkheid aan de gemeente om zelf integriteitsonderzoeken uit te voeren. Belangrijk is hierbij te vermelden dat zowel natuurlijke als rechtspersonen hiervoor in aanmerking komen. Het basisidee is dat het steeds moet gaan over personen die verantwoordelijk zijn voor de uitbating van een zaak in de gemeente.

Het lokaal bestuur voert de onderzoeken uit door gebruik te maken van verschillende processen en externe partners. Deze zijn allemaal ingebed in de nieuwe wet. Wanneer een onderzoek beëindigd is zijn er verschillende mogelijkheden. Een instelling kan gesloten worden, een vergunning geschorst, ingetrokken of geweigerd. De verschillende opties zijn in de wet vastgelegd.

De betrokken sectoren  
De sectoren en economische activiteiten die onderworpen kunnen worden aan dergelijk integriteitsonderzoek staan limitatief opgesomd in het uitvoerend koninklijk besluit van 22 april 2024. Dit omvat eveneens artikel 119ter van de Nieuwe Gemeentewet, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 15 mei 2024.

De sectoren zijn de volgende:

1. Horeca
   • Restaurants, afhaalmaaltijden ter plaatse of maaltijdbezorging
   • Cafés, al dan niet met kleine maaltijden of snacks
   • Motorclubs
   • Vakantiecentra en -dorpen
   • Hotels, accommodaties en feestzalen
   • Seksclubs en -instellingen
   • Nachtclubs
2. Automobielsector
   • Wascentra voor motorvoertuigen
   • Verkoop van tweedehands voertuigen
   • Autoverhuurbedrijven
   • Garages (herstellingen)
   • Taxibedrijven
3. Detailhandel
   • Nachtwinkels
   • CBD-winkels
   • Vapeshops
   • Krantenwinkels
   • Kleding- en schoenenwinkels die luxeproducten aanbieden tegen abnormaal lage prijzen
   • Juweliers
   • Supermarkten
   • Bruidsmodewinkels
   • Telecomwinkels, telefoonreparatie en -accessoires
   • Meubel- en interieurwinkels, viswinkels, slagerijen, bakkerijen (met of zonder werkplaats)
4. Vastgoedsector:
   • Makelaarskantoren
5. Esthetische sector
   • Massagesalons
   • Kappers en barbiers
   • Manicuresalons
   • Schoonheidssalons
6. Goksector
   • Gokinstellingen

Het ARIEC ondersteunt   
Heb je vragen over de administratieve aanpak van de bestrijding van destabiliserende criminaliteit in het algemeen of wens je meer informatie over integriteitsonderzoeken? Het Arrondissementeel Informatie -en ExpertiseCentrum kan je hierbij helpen. Deze dienst maakt deel uit van de Directie Coördinatie en Steun (CSD) van de federale politie:

• Antwerpen: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
• Brussel: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
• Halle-Vilvoorde: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
• Limburg: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
• Leuven: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
• Oost-Vlaanderen: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
• West-Vlaanderen: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Vorig artikel: Gemeentes gesterkt tegen georganiseerde criminaliteit

Adelaïde BOUCHEZ
Juriste, Federale Politie, ARIEC-CSD Henegouwen

Wet van 15 januari 2024 betreffende de gemeentelijke bestuurlijke handhaving, de instelling van een gemeentelijk integriteitsonderzoek en houdende oprichting van een Directie Integriteitsbeoordeling voor Openbare Besturen
https://etaamb.openjustice.be/nl/wet-van-15-januari-2024_n2024000706

Koninklijk besluit van 22 april 2024 betreffende de economische sectoren en activiteiten op basis waarvan een politieverordening kan worden uitgevaardigd overeenkomstig artikel 119ter van de Nieuwe Gemeentewet
https://etaamb.openjustice.be/nl/koninklijk-besluit-van-22-april-2024_n2024004595