3D-wapens: wat zijn de inbreuken?

Als je iets hebt vervaardigd is er sprake van bezit. Verder kan het gaan om overdracht, verkoop, dracht of gebruik van het wapen. In dit artikel bekijken we de strafbaarstelling, potentiële gebruikers en risico’s.

De strafbaarheidsstelling

De strafbaarheidsstelling van de vervaardiging van 3D-wapens kwam reeds aan bod.

Eens het wapen gemaakt is dient het in principe getest te worden door de Proefbank te Luik (6). Het krijgt dan een identificatienummer. Zodoende kan het geregistreerd worden bij het CWR (9). Gebeurt dit niet dan kunnen we van een verboden wapen spreken in de zin van artikel 8 van de wet van 8 juni 2009 (Wapenwet). Dit artikel bepaalt: “Art.8: Niemand mag verboden wapens vervaardigen, herstellen, tentoonstellen voor verkoop, verkopen, overbrengen of vervoeren, in bewaring houden, bezitten of dragen.” Bij een verboden wapen zijn alle handelingen onwettig. Er zijn bijgevolg geen omstandigheden die het bezit, de dracht of het gewoonweg bijhebben ervan kunnen rechtvaardigen.

In diezelfde zin is de overdracht van het wapen in strijd met de wet. Artikel 8, 2^e lid voorziet zelfs in de inbeslagname, verbeurdverklaring en de vernietiging wanneer dit wordt vastgesteld. Zelfs indien het wapen niet toebehoort aan de persoon die veroordeeld werd. Opgelet: hier is de voorwaarde wel dat de derde te kwader trouw handelt (cfr. het arrest van het Grondwettelijk Hof van 19 juli 2018 – arrestnummer 99/2018). De uitzondering, voorzien in de wet, voor wapens die werden gemodificeerd of die ‘gemengd’ kunnen worden gebruikt, is mijns inziens hier niet van toepassing gezien de aard van een 3D-wapen. Men kan aldus stellen dat er sprake is van een subjectieve en een objectieve beoordeling wanneer het gaat over een 3D-wapen. Subjectief omwille van het feit dat we rekening moeten houden met de hoedanigheid van de bezitter, zijn motivatie en intenties, de eventuele fout ‘te goeder trouw’. Objectief omwille van de strikte interpretatie van de wet. Kanttekening die we hierbij maken is dat het moeilijk zal zijn om het feit dat men te goeder trouw handelt kan bewijzen. Een 3D-wapen zal al snel onder de wettelijke categorie van verboden wapen vallen gezien zijn aard, hierdoor zijn alle handelingen in se verboden (zoals hierboven reeds gesteld).

Verder is het ook verboden om wapens via internet te verkopen, er reclame voor te maken (10) of ze aan te schaffen (11).
Artikel 23 van de wet van 8 juni 2006 voorziet in: “… één maand tot vijf jaar en een boete van 100 euro tot 25 000 euro, of slechts één van deze straffen”, evenals de inbeslagname, die in deze situatie verplicht is. Poging tot overtreding wordt ook bestraft met: “… van acht dagen tot drie jaar en een boete van 26 euro tot 15 000 euro, of slechts één van deze straffen.”

Vanaf wanneer is er sprake van poging tot het misdrijf. Is het feit dat men beschikt over het nodige materiaal, de machines en werkinstructies voldoende om te kunnen spreken van een voorbereidende handeling en dus een strafbare poging? Dit lijkt in alle geval zo wanneer men de constructie reeds begonnen is, er een prototype van het wapen voorhanden is of wanneer onderdelen ontworpen werden. Aan de andere kant lijkt het louter bezit van een 3D-printer en plannen niet voldoende ernstig, tenzij er op basis van concrete elementen kan aangetoond worden dat de verdachte criminele plannen heeft (dit volgt rechtspraak van het Hof van Cassatie (12)). Feit blijft dat de combinatie van dergelijk materiaal met verdachte intenties steeds ernstig moet genomen worden en het bewijs kan zijn van een ernstig misdrijf.

Het is belangrijk om op te merken dat, afgezien van de wet van 8 juni 2006 betreffende wapens, het ter beschikking stellen van een wapen een element van (strafbare) deelname vormt in de zin van het strafwetboek. De uitspraak van het bijzondere Hof van Assisen in Frankrijk van 4 april 2024 inzake de levering van wapens en munitie leverde de wapenleverancier 30 jaar gevangenisstraf op. Deze wapens waren bestemd voor de aanslagen in Straatsburg van 11 december 2018. Hetzelfde zou uitgesproken wanneer er sprake was van 3D-wapens.

Wie bezit 3D-wapens?

Wie gebruikt een 3D-wapen? Dat is moeilijk te zeggen! Laten we eerst en vooral de (sport)schutters en jagers uitsluiten: 3D-wapens zijn zo goed als onbruikbaar op een schietbaan of tijdens de jacht. De grootste aantrekkingskracht van de wapens ligt in de aard ervan. Ze zijn niet te traceren noch te identificeren en hierdoor anoniem. Men moet niet over speciale kennis beschikken om ze te maken en ze zijn goedkoop te vervaardigen. De wapens ontsnappen aan elke vorm van controle en kunnen een mooie bron van inkomsten zijn.

Hoewel de betrouwbaarheid en het gebruik sterk is toegenomen kunnen we (nog) niet spreken van een systematisch gebruik door de georganiseerde criminelen. 3D-wapens worden momenteel vooral gebruikt in extremistische ideologische kringen. Het valt te verwachten dat er een doorsijpelfenomeen zal plaatsvinden naar de doorsneecrimineel. Ook een zogenaamde ‘lone wolf’ met terroristische intenties moet gevreesd worden.
De toekomst van 3D-wapens lijkt te liggen in elektromagnetische wapens. De combinatie van deze twee technologieën zal het probleem van de munitie oplossen (13). Ook zou dergelijk wapen buiten de wettelijke categorie van een vuurwerp vallen.
De vraag of men kan spreken van vrij verkrijgbare wapens bij een lengte van meer dan 60 centimeter zal dan moeten beantwoord worden.

Tot slot: hoe kunnen we het best reageren op al deze veranderingen? Een totaalverbod op computers, 3D-printers en internettoegang zou de meest doeltreffende oplossing zijn. Uiteraard is dit niet verenigbaar met een democratie en niet realistisch. Wat wel een mogelijkheid zou zijn is om, zoals ook het geval is bij kinderpornografie, het downloaden van 3D-afbeeldingen bij wet te verbieden. Er zou bijvoorbeeld een artikel kunnen toegevoegd worden aan artikel 8 van de wet van 8 juni 2006 dat het volgende stelt:”… en computerprogramma's die worden gedownload om ze geheel of gedeeltelijk te construeren" (14), waarbij "gedeeltelijk" wordt opgevat als "essentieel onderdeel", "met het oog op", want eenvoudige nieuwsgierigheid lijkt me te ontsnappen aan steeds verdergaande repressie. Een eenvoudige wetswijziging zou kunnen gelden als waarschuwing naar de burger toe. Het kan een eerste stap zijn om de problematiek van de 3D-wapens aan te pakken.

Vorige artikelen:
3D-wapens: een groeiend probleem
De illegale vervaardiging of "Uberisatie" van 3D-wapens

Yves DEMANET
Advocaat

Bronnen:
(1) https://www.cbc.ca/news/canada/3d-printed-guns-canada-increase-1.6708049
(2) https://www.lesoir.be/566343/article/2024-02-05/saisie-darmes-imprimees-en-3d-onze-suspects-interpelles-en-belgique-et-en-france 
(3) UFA "Union française des amateurs d’armes", https://www.armes-ufa.com/spip.php?article3176 27 september 2022, door Michaël Magi vice Président de l’UFA et https://www.armes-ufa.com/spip.php?article2282 9 augustus 2018, door Hadrien NEUMAYER. 
(4) https://www.youtube.com/watch?v=wMyMLMkh0PU 
(5) https://www.youtube.com/watch?v=d9JJrjvWvT0 
(6) https://www.lesechos.fr/2013/11/une-societe-fabrique-la-premiere-arme-en-metal-en-3d-346232 
(7) KB van 26 april 2017 (BS van 18/05/2017) en de lijst in bijlage 1 vervangen door het Koninklijk Besluit van 10 maart 2022 (Koninklijk Besluit op de vuurwapentestbank) Staatsblad van 19 april 2022.
(8) De wet van 8 juni 2006. Art.3§1. 15°: Verboden onderdelen en hulpstukken
(9) De wet van 8 juni 2006. Art. 4: "Alle in België gefabriceerde of ingevoerde vuurwapens dienen ingeschreven te worden in een centraal wapenregister, waar deze wapens een uniek identificatienummer toegewezen krijgen."
(10) Artikel 19 1° et 3° wet van 8 juni 2006.
(11) Artikel 19, 8°, wet van 8 juni 2006. 
(12) F KUTY, Principes Généraux du droit pénal belge, Tome 2 , 2.éd., Larcier, 2020, chapitre 7 et Cass., 23/05/2012, Pas., 2012, p. 1173, F-20120523-1 ; Cass., 17 janvier 2024, F.23.1339 F.
(13) Denk aan de GR-1 Anvil of de Coil Accelerator CA-09 – TFB
(14) Het wetsvoorstel C-21 van de Canadese federale overheid maakt het strafbaar om computergegevens te bezitten of te verspreiden “met betrekking tot verboden apparaten die kunnen worden gebruikt met een 3D-printer” met als doel vuurwapens te maken of te verhandelen. Het wetsvoorstel voorziet in een maximale gevangenisstraf van tien jaar voor dit misdrijf. https://www.parl.ca/legisinfo/en/bill/44-1/c-21