De voordelen en risico’s van lopen bij koud weer

Lopen is goed voor de gezondheid. Wat gebeurt er wanneer je loopt bij koud weer en waarop moet je letten?

De voordelen van de kou

• Gewichtsverlies
  Wanneer je in de kou sport probeert je lichaam een optimale temperatuur te behouden. Bijgevolg verbruikt het meer energie om de interne warmte op peil te houden. In theorie zou de kou kunnen helpen om meer calorieën te verbranden en mogelijk de vetreserves te verminderen. In werkelijkheid worden er echter weinig calorieën verbrand.

• Gevoel van welzijn
  Door te sporten komen endorfine en dopamine vrij in de hersenen, wat je een gevoel van welzijn en tevredenheid geeft. Dat is wat in lopersjargon “loperseuforie” heet. In de kou lopen kan een natuurlijke remedie zijn tegen een winterdipje.

• Pijnverlichting en vermindering van ontsteking
  Koude wordt al heel lang gebruikt om pijn te verlichten, bijvoorbeeld bij een blauwe plek of spierpijn.
  Het is ook geweten dat blootstelling aan de kou spierontstekingen vermindert, wat kan helpen om spierpijn te verlichten en het herstelproces te bevorderen. Sommige atleten passen ook cryotherapie toe. Dat is een techniek die het lichaam blootstelt aan extreem lage temperaturen voor een beter spierherstel.
  Lopen bij koud weer kan gelijkaardige voordelen bieden en zo pijn verlichten.

• Een stralend uiterlijk
  Door de microcirculatie te bevorderen helpt de kou om huidverslapping tegen te gaan. Ze sluit de poriën en ontzwelt broze zones, zoals de oogcontour. Lopen bij koud weer kan dus naast mentale voordelen ook esthetische voordelen bieden.

• Bestrijding van het vitamine D-tekort
  Door te joggen in de winter kan je genieten van de weinige zonnestralen in de winter, wat een essentiële bron van vitamine D is voor ons lichaam.

• Lager risico op infecties
  Er wordt vaak gezegd dat de kou de microben doodt, maar dat klopt niet helemaal. In tegenstelling tot vochtige weersomstandigheden, kunnen droge en negatieve temperaturen een vertragend effect hebben op de activiteit van virussen en bacteriën.

Risico’s en voorzorgsmaatregelen

• Vernauwing van de bloedvaten en hypothermie
  Door de blootstelling aan de kou vernauwen de bloedvaten om de lichaamswarmte te behouden. Die reactie kan het risico op hypothermie vergroten, in het bijzonder bij niet goed gekleede lopers.
  “Windchill” treedt op wanneer de wind het verlies van lichaamswarmte versnelt. Lopers moeten zich daarvan bewust zijn, want het kan het risico op hypothermie, vrieswonden en andere door de kou veroorzaakte problemen verhogen. Om deze risico’s te beperken is het beter om kleding te dragen die is aangepast aan de wind en koude temperaturen. Denk er ook aan goed op te warmen vóór vertrek.

• Cardiovasculaire stress
  Lopen bij koud weer kan het hart- en vaatstelsel extra belasten. De vernauwing van de bloedvaten kan de bloeddruk verhogen. Dat vormt mogelijk een probleem voor wie al cardiovasculaire problemen heeft gehad.

• Irritatie van de luchtwegen
  Door de snellere ademhaling tijdens het sporten kunnen de luchtwegen geïrriteerd raken. Lopen in de kou kan astma of een luchtwegeninfectie verergeren.

• Aantasting van de spierwerking
  De spieren kunnen anders reageren in de kou, waardoor ze stijver en minder flexibel zijn. Dat kan het risico op blessures aan de spieren en gewrichten tijdens het lopen verhogen.

• Personen op leeftijd
  De bloedvaten anders reageren bij personen op leeftijd en hun warmteregulering kan minder efficiënt zijn. Ze zullen de effecten van de kou sneller intenser ervaren, wat het risico op hypothermie verhoogt.

Conclusie

Lopen in de kou heeft een heel positief effect op de fysieke en mentale gezondheid, maar het is essentieel om het verantwoord te doen.
Een goede voorbereiding, een opvolging van je gezondheidstoestand en je sportactiviteit aanpassen in functie van de weersomstandigheden zijn de sleutel tot succes. 

Dr. Camille DENIS
Fysische geneeskunde en revalidatie